E.G.M. Kriminal Daire Başkanlığı

3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu’nun 21.01.1991 tarih ve 3518 sayılı kanunla değişik 16. maddesine istinaden alınan 29.11.1993 tarihli Bakan olurlarıyla yürürlüğe giren   “Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Daire Başkanlığı ve Kriminal Polis Laboratuvarı Müdürlükleri Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliği” ile kuruluş, görev ve çalışma esasları düzenlenmiştir. Ayrıca, 9 ocak 1998 tarih ve 23225 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 97-10460 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla 7 kriminal polis laboratuvarının ve uhdelerindeki 7’şer şube müdürlüğünün kuruluşu yapılmış, 20.05.1998 tarihli Bakan onayı ile Kriminal Daire Başkanlığı ve bağlı Kriminal Polis Laboratuvarı Müdürlüklerinin kuruluşu tamamlanmıştır. Artan ihtiyacı karşılamak, daha hızlı ve verimli hizmet verebilmek için dört ilimizde daha bölgesel hizmet vermek üzere Kriminal Polis Laboratuvarı Müdürlükleri kurulmuştur. Laboratuvarlarımız bünyesinde biyoloji, balistik, kimya, belge, iz, ses, görüntü, data ve antropoloji konularında hizmet veren uzmanlık alanları bulunmaktadır.

Kriminal Polis Laboratuvarı Müdürlükleri sırasıyla; 1962 yılında İstanbul (ilk kuruluş) 1972 yılında İzmir, 1979 yılında Adana, 1981 yılında Samsun, 1983 yılında Diyarbakır, 1985 yılında Erzurum, 1997 yılında Bursa, 2001 yılında Antalya, 2003 yılında Kayseri ve 2004 yılında Ankara olmak üzere toplam 10 ilimizde bağlı bölgelerine hizmet vermektedirler.

Olay yeri inceleme hizmetleri; yukarıda da bahsedildiği üzere, 1910 yılında Macar asıllı Müslüman Yusuf CEMİL isimli bir parmak izi uzmanının İstanbul’da başlattığı çalışmalarla hız kazanmış;  aynı yıl İstanbul’da “Daktiloskopi Dairesi” adı ile kurulan  bir birim olarak bilimsel  ve sistematik anlamda faaliyet yürütmeye başlamıştır. Binlerce sanık ve suçlunun parmak izleri alınıp Henry-Galton sistemine göre sınıflandırılmış ve formüle edilerek ilk parmak izi arşiv sisteminin temelleri atılmıştır. Arşivin kurulmasından sonra parmak izi mukayeseleriyle suçlular tespit edilmeye başlanmıştır. 18.01.1918 tarihinde İstanbul Tahtakale’de bir sabuncu mağazasında, Murat isimli bir bekçinin öldürülmesi olayında katilin olay yerinde bulunan bir parmak izinden tespit edilerek yakalanması sağlanmıştır.

Faili meçhul olayların çözülmesine katkısı görülen parmak izi, Meşrutiyetin ilanından sonra açılan Beyrut, Erzurum ve Bağdat illerindeki polis okullarında da okutulmaya başlanmıştır. Cumhuriyet döneminde de parmak izleri kursları devam etmiş ve taşra birimlerinin eğitim ihtiyacı karşılanarak ülke çapında parmak izi büroları açılmaya başlanmıştır. “Fen ve Neşriyat Bürosu” olarak 1930 yılından itibaren faaliyetini sürdüren bu birim Asayiş Şube Müdürlükleri bünyesinde “Teknik Büro Amirliği” olarak hizmet vermekte iken, 1996 yılında “Kimlik Tespit ve Olay Yeri İnceleme Şube Müdürlüğü” olarak faaliyete geçmiştir. Merkez teşkilatında da Asayiş Daire Başkanlığı bünyesinde faaliyet yürüten Olay Yeri İnceleme ve Kimlik Tespit Şube Müdürlü’ğü  hizmet ettiği alan bakımından Laboratuvar hizmetleri ile paralellik arz etmekte olduğundan, bu iki birimin hizmetlerinin  ayrı ayrı yürütülmesinin meydana getirdiği güçlükler Başkanlık makamlarınca değerlendirilmiş ve sonucunda 04.11.2003 tarih ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nün onayları ile Olay Yeri İnceleme ve Kimlik Tespit Şube Müdürlükleri Asayiş Daire Başkanlığı bünyesinden ayrılarak Kriminal Daire Başkanlığı’na bağlanmıştır. O günden bu yana Kriminal Polis Laboratuvarları Daire Başkanlığı çatısı altında hizmet yürütmektedir.

İl ve Merkez birimlerimiz hizmet bölümlerinin çalışma esas ve usullerine ilişkin 01.08.2008 tarihinde yayımlanan “Emniyet Genel Müdürlüğü Olay Yeri İnceleme ve Kimlik Tespit Birimleri Yönetmeliği” ne göre hizmet vermektedir.

Kuruluşundan itibaren parmak izinin çalışma alanları;

1850-1910 Antropometri ve parmakizi çalışmaları,

1910-1931 İstanbul’da Daktiloskopi Dairesi,

1931-1970 Emniyet Umum(Genel) Müdürlüğüne bağlı 5. Şube,

1970-1980 Emniyet Genel Müdürlüğüne bağlı Polis Laboratuvarları,

1980-2003 E.G.M. Asayiş Dairesi Başkanlığı,

2003’den bu yana Kriminal Daire Başkanlığı uhdesinde bulunmaktadır.

Bomba İmha ve İnceleme birimi; ilk defa 1976 yılında fiilen faaliyetlerine başlamıştır. 24.10.1979 tarih ve Bakan oluru ile patlayıcı maddelerle ilgili suç delillerinin incelenmesi ve değerlendirilmesi yönünde, bilimsel ve teknik çalışmaların sağlıklı yürütülmesi ve ilgili birimlerle koordinasyonun sağlanması bakımından Kriminal Daire Başkanlığı bünyesinde “Patlayıcı Maddeler Şube Müdürlüğü“ olarak kurulmuştur. 18.03.2002 tarihinde “Emniyet Genel Müdürlüğü Bomba İmha ve İnceleme Birimleri Kuruluş Görev ve Çalışma Yönetmeliği” nin yürürlüğe girmesi ile Kriminal Daire Başkanlığı bünyesinde” Bomba İmha ve İnceleme Şube Müdürlüğü” adını almıştır. 1999’dan bu yana Gölbaşı yerleşkesinde bulunan eğitim ve hizmet binasında merkez birim olarak hizmetlerine devam etmektedir.

Kriminal Daire Başkanlığı 2002 yılında Avrupa Adli Bilim Enstitüleri Ağı’na (ENFSI) üye olmuştur.

Emniyet Teşkilatı hizmetlerinin daha verimli ve etkin gerçekleştirilmesine yönelik olarak çalışmalar kapsamında, 07/11/2013 tarihli Bakan Onayı ile, Emniyet Genel Müdürlüğü merkez teşkilatında yer alan “Kriminal Polis Laboratuvarları Daire Başkanlığı” ismi “Kriminal Daire Başkanlığı” olarak değiştirilmiştir.

Kaynak: EGM Kriminal Daire Başkanlığı